NIJMEGEN - Het was geen feest als het om eten en drinken ging in de Tweede Wereldoorlog. De hoeveelheid en variatie aan ingrediënten liep in de loop van de oorlog sterk terug. Daardoor werden mensen vindingrijk en gingen ze flexibel met voeding om. Culinair historicus Manon Henzen deelt elke dag een recept van een bijzonder gerecht uit de Tweede Wereldoorlog. Vandaag: kaasgehakt.
Niet alles was wat het leek in de Tweede Wereldoorlog. Door de schaarste van een aantal producten werden mensen creatief in het verzinnen van alternatieven. Zo kwamen er bijvoorbeeld koffievervangers op de markt gemaakt van de wortel van chicorei, eikeltjes of granen. Bij gebrek aan amandelen vervingen bakkers amandelmeel door witte bonenmeel in amandelspijs.
Maar ook thuis werd de schijn opgehouden. Het gemis aan vlees bij de traditionele maaltijd van aardappelen, groenten en vlees, werd opgevangen door vleesvervangers. Vegetarische burgers, snitzels en gehakt zijn dan ook zeker geen recente uitvindingen, maar werden al veelvuldig toegepast in het eetpatroon in de oorlog.
Gehakt werd vervangen door kaas-, mossel- en bonengehakt, de schnitzel werd voortaan ‘nagemaakte schnitzel’ (van groenterestjes gemaakt) en varkenslapjes veranderden in ‘havermout- en kaaslapjes’.
Recept kaasgehakt
Benodigdheden:
150 gram oud brood
100 gram belegen kaas
2 takjes peterselie
1 klein eitje
1 eetlepel melk
1 flinke eetlepel tomatenpuree
Peper en zout
Paneermeel*
Boter om in te bakken
Bereiding:
Breek het brood in stukken en doe in een kom. Giet er een glaasje warm water op en laat het brood op die manier zacht worden. Druk het uit en wrijf het door een zeef fijn.
Rasp de kaas en hak de peterselie fijn en voeg samen met het ei, melk en tomatenpuree toe aan het brood. Breng goed op smaak met peper en zout en meng tot een stevig deeg. Vorm er vier schijven van en rol ze door paneermeel.
Smelt de boter in de pan en bak hierin de kaasgehaktballen rondom bruin en gaar. Serveer met een tomatensausje.
*Paneermeel is een mooi voorbeeld van restverwerking. Je maakt het heel makkelijk zelf. Bewaar altijd restjes brood. Stop ze in een papieren zak of tussen een theedoek en laat volledig uitdrogen. Hierdoor wordt het brood hard. Als het helemaal droog is, maal je het in de keukenmachine fijn. Voilà: paneermeel.
Manon heeft het tot haar missie gemaakt om culinaire geschiedenis op de kaart te zetten, omdat zij het bijzonder jammer vindt dat er zoveel mooie ingrediënten, smaakcombinaties, recepten, kooktechnieken en kennis verloren zijn gegaan. Benieuwd naar meer historische recepten van Manon Henzen? U vindt ze hier.
