ZEVENAAR - De tankgrachten, loopgraven en geschutsopstelling die rond Zevenaar zijn aangelegd door Nederlandse dwangarbeiders zien er indrukwekkend uit, maar ze leveren de Duitsers begin april 1945 weinig op. Tot van- man-tot-man-gevechten komt het niet. Toch komt ook Zevenaar niet ongeschonden uit de strijd omdat de Duitsers de geallieerde opmars proberen te vertragen.

En dus worden het station, seinhuizen en een rangeerschijf door de Duitse bezetter grondig vernield. De geallieerden doen er niet veel later nog een schepje bovenop en bombarderen datzelfde stationsgebied tot een nog grotere puinhoop.

Op Eerste Paasdag begraven de Duitsers een enorme hoeveelheid munitie in het centrum van de stad. Een lange lont waarmee de boel tot ontploffing kan worden gebracht loopt tot in de Molenstraat. De bevolking wordt gewaarschuwd.

Thea Welman: 'In de kerk zei pastoor Teeuwen dat de mensen rustig naar huis moesten gaan. Als ze een harde knal zouden horen zou dat het einde van de oorlog voor Zevenaar betekenen'

Gapend gat

Die harde knal komt niet veel later. Om half drie, in de nacht van 2 op 3 april blazen de Duitsers het kruispunt Grietsestraat-Arnhemseweg op. Er vallen geen slachtoffers, maar de ravage is enorm. 'Ik hoor in mijn gedachten nog het gerinkel van glas en het geratel van de dakpannen', aldus Welman.

Zie ook: Thea hoort een 'ontiegelijke dreun' en dan zijn de Duitsers weg uit Zevenaar

Het kruispunt is één groot gapend gat. De hotels ‘De Leeuw’ en het ‘Hof van Berlijn’, de bakkerij van Van Swaay-Kleve en het huis van de freules Van Nispen worden met de grond gelijk gemaakt.

Kruising Grietsestraat/Arnhemseweg na de explosie - foto Liemers Museum

Het is voor veel Zevenaarders het meest memorabele moment van de oorlog. Zo schrijft Alphons Hulkenberg: 'Oh wat verschrikkelijk. Iedereen staat met scheppen in de hand. De freules hebben tranen in hun ogen en kussen iedereen. Ja we zijn ons huis kwijt, maar we zijn vrij!'.

Tanks met bloemen

Veel helpt het de bezetter dus niet. Nog geen vier uur na de explosie trekken de ‘Royal Winnipeg Rifles’, van de First Canadian Army, Zevenaar binnen. Hulkenberg: 'Ik zie steeds meer gevechtswagens van onze bevrijders. De tanks worden met bloemen versierd'.

En een andere ooggetuige schrijft: 'Zevenaar is in Canadese handen! De menigte is enthousiast en verheugd. Vlaggen klapperen in de lucht. Een bulldozer komt het explosie-gat dichten. We krijgen echte sigaretten van de Tommy's: Gold Flakes en Sweet Corporals. Ook de familie Rosenberg gaat de straat op. De joodse familie heeft twee jaar en twee maanden ondergedoken gezeten bij de familie Heister in de Weverstraat. De spanning is eraf. De vreugde is niet te beschrijven'.

Meer over de bevrijding van Zevenaar vanavond in '75 Jaar Vrijheid, in het spoor van de bevrijders'.

Vanaf maandag 6 april kunt u bij Omroep Gelderland het hele verhaal van de bevrijding volgen. De serie '75 jaar vrijheid: in het spoor van de bevrijders' is tot en met 30 april elke maandag, dinsdag, woensdag en donderdag (behalve Koningsdag) om 17.35 uur te zien bij Omroep Gelderland. Ieder uur herhalingen.

Kijk op gelderland.75jaarvrijheid.nl/route wanneer de uitzending over jouw woonplaats gaat.