DOETINCHEM - Vandaag exact 75 jaar geleden werd Doetinchem bevrijd. Maar het is een rokende puinhoop die de Canadese bevrijders aantreffen. In de twee weken voor de geallieerden binnentrekken is de stad liefst driemaal door de geallieerden gebombardeerd. Vergissingsbombardementen omdat de binnenstad van Doetinchem heel erg op die van Anholt zou lijken. Vergissing of niet, er komen 170 mensen om het leven en er worden meer dan 120 gebouwen verwoest.
Het hart is uit de stad gerukt, maar de Duitsers vechten verbeten als Canadezen van de Calgary Highlanders de plaats willen innemen. Die trekken Eerste Paasdag op vanuit Ulft richting Terborg en Gaanderen, naar Doetinchem. Het is de bedoeling diezelfde dag nog door te trekken in noordelijke richting, maar de Duitse weerstand in de stad is te hevig. Aan de stadsrand worden de bevrijders opgewacht door mensen van het verzet. Na een kort overleg rukken de Canadezen op naar het centrum, terwijl een grote troepenmacht om de stad trekt.
In en rond de binnenstad ontbrandt vervolgens een heftige strijd. Toegangswegen tot de stad zijn geblokkeerd met kapotte treinwagons, volgegoten met beton. De Duitsers proberen ook nog enkele bruggen op te blazen. De Canadezen zetten onder andere vlammenwerpers in om de Duitsers uit te schakelen. Tientallen soldaten vinden daarbij de dood en veel panden branden af.
Bevrijding duurde eigenlijk twee dagen
'Het stukje waar wij woonden is pas op 2 april bevrijd', zo vertelt Wil van Hilten-Greven (92). 'Dat was heel raar. Op 1 april zaten wij namelijk nog in de schuilkelder. Het luchtalarm ging af en aan. We hadden een paar matrassen zodat we om de beurten even konden slapen. We mochten van vader stiekem naar boven sluipen om door het slaapkamerraam naar buiten te gluren. Daar hadden we zicht op de Duitse soldaten die zich naast ons huis hadden verschanst. En in de verte zagen we de rode helmen van de Canadezen op de brug aankomen'.
Feest!
Ze worden met gejuich ontvangen door de inwoners die zijn achtergebleven en naar buiten durven. Wil Hondorp is één van hen. Hij staat te kijken naar een laag overvliegend vliegtuig toen iemand plotseling schreeuwde: 'De Tommy's !! Werkelijk, door de Kehrestraat zagen we de "baby- tanks" rijden (brencarriers - noot van de redactie) met verschillende soldaten er achteraan. Dat was pas juichen, dansen, springen en schreeuwen! We zijn vrij – vrij – vrij! Volkomen uitzinnig renden en dansten we door de tuin tot we plotseling enkele Duitse soldaten in de loopgraven zagen zitten. We schrokken ons wild maar hadden al snel in de gaten dat zij zich wilden overgeven'.
Zo moeten de geallieerden op hun hoede blijven voor Duitsers die zich toch weigeren over te geven. In de binnenstad wordt een dag lang hevig gevochten, maar dan is de stad, of liever gezegd, dat wat er van Doetinchem over is, echt bevrijd.
Kom maar uit de kelder want we zijn vrij
Van Hilten-Greven: 'Op 2 april werd ook ons gedeelte bevrijd. Meneer Bruil kwam de straat in met een vlag en schreeuwde ‘Kom maar uit de kelder want we zijn vrij!’ Dat kon je haast niet geloven. Dat was heel onwerkelijk. Alles is plat en er was alleen maar narigheid. Feest werd er nog niet gevierd'.
Meer over de bevrijding van Doetinchem in '75 Jaar Vrijheid, in het spoor van de bevrijders'.
Vanaf maandag 6 april kunt u bij Omroep Gelderland het hele verhaal van de bevrijding volgen. De serie '75 jaar vrijheid: in het spoor van de bevrijders' is tot en met 30 april elke maandag, dinsdag, woensdag en donderdag (behalve Koningsdag) om 17.35 uur te zien bij Omroep Gelderland. Ieder uur herhalingen.
Kijk op gelderland.75jaarvrijheid.nl/route wanneer de uitzending over jouw woonplaats gaat.
