HARSKAMP - Ze hebben er de handen vol aan, de medewerkers van de Explosieven Opruimingsdienst die al een tijdje zitten te wroeten in een modderig weiland in de buurt van Schiphol. Ruim 30 bommen hebben ze al gevonden, en het beloven er nog meer te worden.

Niet zo gek, zou je denken. Met een groot vliegveld in de buurt dat in de oorlog door de Duitsers werd gebruikt en door de geallieerden stevig werd gebombardeerd, kunnen daar best een paar afzwaaiers liggen. Maar zoveel? Dat komt omdat de plek tijdens de oorlog een zogeheten Scheinflugplatz was. Een nepvliegveld zoals de Duitsers er in de oorlog meer aanlegden in de buurt van hun Fliegerhorsten. Deze dummy-vliegvelden hadden met start- en landingsbanen, verlichting en hangars en dat was allemaal bedoeld om de geallieerde bemanningen te verwarren. Beter dat ze daar hun lading dropten dan op de echte landingsbanen, de echte vliegtuigen en de echte hangars. 

Bommen los

Bovendien gebruikten de Duitsers zelf het terrein om zo nu en dan eens een ongebruikte bommenlading te lozen. En dus ruimen de EOD'ers nu niet alleen geallieerde bommen op, maar opvallend veel lichte Duitse bommen van 50 kilo, meldt Defensie. 'Als Duitse piloten terugkwamen van een vlucht namen ze niet het risico om met hun bommenlast te landen. Dus dropten ze die hier', aldus de ploegcommandant.

Gepokt en gemazeld: Deelen na een zoveelste geallieerde bomaanval

Een van die Scheinflugplätze lag in Harskamp, bedoeld als bliksemafleider van Fliegerhorst Deelen, dat door de Duitsers was ingericht als centrum van de luchtverdediging. En dat dus door de geallieerden stevig op de korrel werd genomen. Er gaan wel verhalen over aanvallen op schijnvliegveld Harskamp, maar de geallieerden wisten Deelen goed te vinden, getuige de opnamen die gemaakt werden na weer een zoveelste bomaanval. Een gatenkaas...

In de aanloop naar Operatie Market Garden werd Deelen zwaar gebombardeerd waarna de Luftwaffe de basis verliet. Deelen bleef open als hulpvliegveld en voor de opslag van V1 vliegende bommen. In maart 1945 was het Duitse gebruik van het terrein afgelopen. 

Straaljager in een bomkrater

Deelen en Harskamp zijn na de oorlog zo goed en zo kwaad schoongemaakt, maar zo nu en dan komt er toch nog iets boven de grond. Soms een incidentele bom (2013) of door de geallieerden gedumpte munitie. Eind 2010 blies de EOD op Deelen zware granaten en ruim 60 pantsergranaten op die daar aan het het einde van de Tweede Wereldoorlog in een bomkrater werden gedumpt. Het Canadese gebruikte het terrein voor de opslag van legermaterieel, het zogeheten Demob Vehicle Park, voor vele duizenden tanks, vrachtwagens en kanonnen. De granaten zijn waarschijnlijk toen achtergelaten en gedumpt. Ook wordt het terrein nog steeds gebruikt als springterrein voor gevonden munitie uit de slag om Arnhem. 

Beeld van wat de Canadezen allemaal op Deelen stalden

Een paar jaar geleden nog de brokstukken van een Messerschmitt 262 Schwalbe, een tweemotorige straaljager. Het toestel was bij zijn verschijning in het luchtruim, eind 1944, een lelijke verrassing voor de geallieerden maar ook voor de Duitsers op de grond zelf.

Dit bewuste toestel werd eind 1944 door de eigen luchtafweer neergehaald bij Elden, geborgen en vervolgens gedumpt in een van de vele bomkraters op Deelen. Momenteel wordt het wrak zo goed als dat gaat geconserveerd (foto boven).

Daarover binnenkort meer in 75 jaar vrijheid, op weg naar 2020.