SAINT-CÔME-DE-FRESNÉ - Codeberichten en codeermachines, kruiswoordraadsels die de Britse geheime dienst in de bomen jagen, creatieve namen voor militaire operaties, radioboodschappen die voor de een overkomen als onbegrijpelijk geraaskal maar voor de juiste ontvanger een belangrijke boodschap inhouden. Aan de vooravond van de geallieerde invasie in Normandië gaan ze bij honderden door de ether. 'Ici Londres' .
De berichten uit Londen zijn bedoeld voor de talloze verzetsgroepen in het gebied die wachten op het teken om in actie te komen en sabotageacties uit te voeren. Het vernielen van Duitse telefoonlijnen bijvoorbeeld, of om spoorrails te vernielen zodat de Duitsers geen materiaal of manschappen kunnen aanvoeren richting de invasiestranden.
Leden van het Franse verzet, de Maquis, bekijken gedropte wapens, rechts: contact met de eerste gelande Amerikanen - publiek domein
Lang vooraf is al afgesproken welke boodschappen voor welke groep van belang zijn en wat er moet worden gedaan. De Duitse contraspionagedienst die in het noorden van Frankrijk een grote luisterpost heeft, werkt zich tien slagen in de rondte om alle opgevangen berichten te beluisteren en zo goed en zo kwaad als maar mogelijk is te duiden. Want er zitten ook berichten bij die geen betekenis hebben en enkel zijn bedoeld om de Duitsers op het verkeerde been te zetten .
Duitsers verwachtten boodschap
De Duitsers zijn vooral geïnteresseerd in een boodschap die uit twee delen zou bestaan. Want daarvoor had de commandant van de Duitse contraspionage, admiraal Canaris. hoogstpersoonlijk gewaarschuwd. Een boodschap die het verzet op het schiereiland Cotentin in actie moest doen komen: een melding dat de invasie op het punt stond te beginnen.
Laatste peptalk: generaal Eisenhower spreekt Amerikaanse para's van de 101e Airbornedivisie toe - publiek domein
En in avond van 1 juni gaan de koptelefoons weer op en loopt de opnameapparatuur mee als de berichtenstroom uit Londen weer begint. 'Ici Londres', klinkt een bekende stem, om te vervolgen: 'Les Francais parlent aux Francais", Na enkele cryptische 'messages personelles', zoals 'Demain la melasse deviendra du cognac' ('morgen is de stroop veranderd in cognac') volgt ineens de langverwachte zin: 'Les sanglots longs des violons de l'automne'. Het is de eerste strofe van het gedicht Chanson de l 'automne (Gedicht van de herfst) van de 19e eeuwse dichter Paul Verlaine. De boodschap was bedoeld om het Franse verzet op scherp te zetten. Als de tweede dichtregel - 'Blessent mon coeur d'une longuer monotone' - zou volgen, was de invasie binnen de komende 24 uur te verwachten.
'Verwunden mein Herz mit eintöniger Mattigkeit'
Na de melding dat de eerste regel was ontvangen, werd in het gebied rond Calais het Duitse 15e leger in paraatheid gebracht. Verder gebeurde er niets. Het Duitse Oberkommando der Wehrmacht liet de boodschap voor wat die was, omdat daar werd gedacht dat de commandanten in Normandië, onder wie Rommel, de staat van paraatheid al hadden afgekondigd. Niets was minder waar. Het Duitse 7e Leger aan de Normandische kust wist van niets en haar bevelhebber, veldmaarschalk Erwin Rommel, was zijn koffers aan het pakken voor een trip naar Berlijn; vakantie en familiebezoek. Rommels vrouw was de 6e juni jarig, en hij had voor haar een paar elegante Franse schoenen gekocht.
En zo kon het gebeuren dat in de avond van de 5e juni de tweede tekstregel wordt ontvangen: 'Blessent mon coeur d'une longeur monotone'. De Duitse bevelhebber in het gebied rond Calais, Von Salmuth, laat de paraatheid nog een stapje opvoeren en reageert verder onderkoeld. Hij heeft een kaartavondje en laat dat niet verpesten door gedoe met gedichten. 'Ich bin ein zu alter Hase um mich über sowas noch besonders auf zu regen.' (Ik loop lang genoeg mee om me daar niet meer over op te winden, red).
Landingsschepen onderweg naar de Normandische kust - publiek domein
Berlijn wordt op de hoogte gesteld maar het 7e Duitse leger in Normandië krijgt niets te horen. Die nacht landen duizenden Britse en Amerikaanse parachutisten op het Normandische schiereiland Cotentin en vaart een enorme geallieerde armada richting de Normandische kust...
