ARNHEM - Arnhem krijgt na bijna 75 jaar een monument om de herinnering aan de tijdens de Tweede Wereldoorlog uit de stad weggevoerde Joden levend te houden. Het wordt zondag 17 november onthuld, maar gisteren bekeken de initiatiefnemers en de ontwerper het resultaat in het atelier van Ariës Natuursteen in Zevenaar. Het is het eerste officiële monument in de stad dat omgekomen Joodse inwoners herdenkt.
Het kunstwerk is wel in Nederland ontworpen maar uiteindelijk in China gemaakt. 'Een pure geldkwestie, materiaal en arbeid is in China veel goedkoper', aldus kunstenares Betty Jacobs.
Monument om op te zitten en na te denken
Voor het monument koos ze voor een duidelijke symboliek. 'Eerst wilde ik een stapel koffers, maar uiteindelijk is hiervoor gekozen. Eén koffer en een Joodse Thora-gebedsrol, dat kun je ook mooi strak vormgeven'. Het gedenkteken staat op een grote sokkel met voldoende ruimte om op te zitten. Jacobs: 'Dat is de bedoeling, dat mensen daar gaan zitten en er over nadenken wat er in de oorlog is gebeurd en wat er nu nog steeds gebeurt'.
Initiatiefnemers Jaap Clifford en Leo Vosdingh zijn blij dat het er nu eindelijk van komt. 'Men wilde er eigenlijk nooit aan, vraag me niet waarom”, zo zegt Clifford. 'Het is veel te laat, maar men was gewoon bang', vult Vosdingh aan, 'en we zijn nog steeds bang. Joodse mensen zijn altijd bang. Bang dat het weer gebeurt'.
Op hoek Eusebiuskerk
Het monument zal worden geplaatst tussen het begin van de Kerkstraat en de Eusebiuskerk. Vroeger was daar de Kippenmarkt, waar de Godsdienstschool voor de Israëlitische Gemeente stond en waar ook de synagoge en het Joodse badhuis waren.
17 november, symbolische datum
De Joodse gemeenschap in Arnhem bestond net voor de Tweede Wereldoorlog uit zo'n 2000 zielen. Ongeveer 1500 overleefden de oorlog niet. In november 1942 vond de grootste deportatie van Arnhemse Joden plaats, vandaar dat als datum voor de onthulling van het gedenkteken voor 17 november is gekozen. Burgemeester Marcouch, opperrabijn Binyomin Jacobs en leerlingen van het Thomas à Kempis-college zullen daarbij aanwezig zijn. De organisatoren verwachten zo'n 250 belangstellenden uit binnen- en buitenland.
Lees ook 'Grote razzia in Gelderland; honderden joden opgepakt'.
