KLEVE - Op een plein aan de noordzijde van de Stiftskirche in Kleve ligt een reus. Een enorme mansfiguur van basalt, gemaakt door de Duitse kunstenaar Ewald Mataré (1887-1965). Het is Der Tote Krieger, een oorlogsmonument dat zowel aan de Eerste als aan de Tweede Wereldoorlog herinnert.
Mataré kreeg in 1933 opdracht om een gedenkteken voor de Eerste Wereldoorlog te maken. Hij ontwierp een beeldengroep waarvan de dode krijger deel uitmaakte. De liggende soldaat is nu nog steeds deels in een vlag gehuld, maar destijds stond op die vlag ook een hakenkruis. Rondom de hoofdfiguur stonden militairen met SA- en SS-tekens op hun uniform. Desondanks vonden velen in nazi-Duitsland dat het beeld niet heldhaftig genoeg was.
Krieger in stukken gehakt
De krijger was duidelijk geen held, hij was gewoon dood. Daarom kreeg het werk het stempel ‘ontaarde kunst’ (entartete Kunst), ofwel kunst die het nazi-regime niet beviel. In 1938 werd het in stukken gehakt en begraven. Pas lang na de Tweede Wereldoorlog vroegen kunstliefhebbers zich af waar het werk van de inmiddels overleden, maar beroemd geworden Mataré was gebleven. Toen wegwerkers in 1977 in de Kleefse Ringstrasse op brokstukken stuitten, was het meteen duidelijk dat Der Tote Krieger was teruggevonden. Tussen 1981 en 1984 is het beeld hersteld. Veel naden en breuklijnen tonen nu nog wat een puzzel dat is geweest. Van de omringende beelden is vrijwel niets meer teruggevonden.
Tegen onrecht en geweld
De liggende soldaat geldt nu als een gedenkteken tegen onrecht en geweld. Twee later toegevoegde bronzen tafels vertellen het bijzondere verhaal van de monolitische kolos. Mataré was tussen de twee wereldoorlogen één van de meest vooruitstrevende Duitse beeldhouwers. Hij had een voorliefde voor enorme dieren- en mensenfiguren, die hij zo log en eenvoudig neerzette dat ze bijna abstract werden. Mataré probeerde met zijn beelden steeds aan deernis grenzend respect op te roepen, geïnspireerd op zijn vaste christelijke geloof. Na de oorlog werkte Mataré steeds meer met houtsnedes en aquarellen. Mataré heeft vooral na zijn dood erkenning gekregen. Van zijn werk zijn onder andere in Nederland overzichtstentoonstellingen geweest. Museum Kurhaus Kleve bezit door een schenking van Mataré’s dochter de grootste collectie van zijn werk.
Auteur: Eva Wassenburg, Bron: Remember September
Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Of stuur ons direct een WhatsApp-bericht: 06 - 220 543 52
