ARNHEM - Het waren boerenjongens van het platteland van Groot-Brittannië en de vlaktes van Canada, stadsjongens uit Ottawa en Leeds en ze kwamen naar ons land om de Duitsers te verdrijven, om Nazi-Duitsland er onder te krijgen. Duizenden van hen zouden hun vaderland nooit meer terug zien, brachten het ultieme offer voor onze vrijheid.

Maar wat betekent dat eigenlijk vrijheid? Wat betekent vrijheid voor jou? Waarom is het fijn om in Nederland te wonen, wat maakt dat jij je hier vrij voelt? Of voel je je helemaal niet vrij? 
In de aanloop naar de 75-ste herdenking van onze bevrijding willen wij de inspanning van alle geallieerden niet onopgemerkt voorbij laten gaan en daar hebben we jou bij nodig. Schrijf een persoonlijke brief aan een denkbeeldige bevrijder, een gebaar van dank voor zijn inzet. Oud-commandant der Strijdkrachten Peter van Uhm schreef onderstaande, aangrijpende brief.

Aan hen die ik nooit heb gekend, maar aan wie wij zo veel te danken hebben…

De generatie van mijn ouders en schoonouders, die kenden velen van jullie nog. Wat waren zij blij toen jullie kwamen. 

Was jij die Canadese militair die door mijn vader werd geholpen om de weg te zoeken in de Achterhoek? 
Was jij die Pool die er alles aan deed om Breda zo ongeschonden mogelijk te bevrijden? 
Was jij die Amerikaan die mijn schoonmoeder sigaretten gaf voor haar vader en kaakjes voor haarzelf? Je weet wel van die droge koekjes. De smaak ervan zou zij haar hele leven koppelen aan het gevoel van haar bevrijding. 
Of was jij die Nederlander uit het verzet of, zoals mijn schoonvader, uit de Prinses Irene Brigade?

Ja, de generatie van mijn ouders en schoonouders, die kenden velen van jullie. Zij hadden ook de terreur, de angst, de ellende en de onvrijheid van nabij meegemaakt. Niemand hoefde hen uit te leggen hoe belangrijk vrijheid was. Zij voelden het.

Zowel jullie als zij waren blij, soms uitzinnig van vreugde toen de vrijheid terug werd gegeven. Weer leven in een land zonder angst. Weer leven in een land waar je stem mag worden gehoord. Weer leven in een land waar je mening wordt beschermd.

Jullie allen wisten ook hoeveel opofferingen daarvoor moesten worden gebracht. Jullie kenden de verhalen en hadden het deels met eigen ogen gezien. De maten die er niet meer waren. De families die verder moesten zonder hen. De mensen die fysiek of mentaal gewond waren. Het verlies, het verdriet. Helaas kan ik mij dat maar al te goed indenken… ik ken het.

Ik heb veel van jullie namen gezien. Ik zag ze op de begraafplaatsen met rijen houten kruizen…Velen van jullie zijn nooit gevonden. Gelukkig heb ik ook sommigen van jullie persoonlijk mogen ontmoeten. Indringende momenten, mooie mensen, allemaal mensen met een verhaal. Allemaal bescheiden over hun bijdrage. 

Mijn vader vertelde ook zijn verhalen. Dat bracht mij ertoe om over jullie te lezen. Ik kreeg diep respect voor wat jullie voor ons hadden gedaan. Al jong kreeg ik het besef hoe belangrijke vrede, veiligheid en vrijheid zijn. Door jullie leerde ik dat je daar wel wat voor moet doen. Je kunt niet aan de zijkant staan.

Yehuda Bauer schreef veel later mooi op, wat jullie al wisten…..wat jullie al deden. De Tien Geboden zouden moeten worden uitgebreid met de volgende:
Gij zult geen dader,
Gij zult geen slachtoffer,
Gij zult geen toeschouwer zijn.

Jullie stonden op en namen actie. Jullie kwamen letterlijk in het geweer. Voor anderen. Voor verre landen. Voor waar jullie in geloofden. Dat verdient niet alleen respect maar ook navolging. Laten wij leren van de geschiedenis. Laten wij niet opnieuw dezelfde fouten maken.

In Nederland vonden wij dit zo belangrijk dat wij de taken van de krijgsmacht hebben opgenomen in onze grondwet. Wij zijn bereid ons eigen en bondgenootschappelijke grondgebied te beschermen. Wij zijn ook bereid om de internationale rechtsorde te beschermen. Wij hebben geleerd dat wij er ook voor anderen moeten zijn, zoals jullie er voor ons waren. 

Laten wij ervoor zorgen dat jullie verhalen levend blijven en door worden gegeven aan onze jeugd, aan de generatie die jullie niet meer persoonlijk zal kennen. Laten wij jullie, jullie opofferingen en jullie lessen nooit vergeten zodat wij nu en in de toekomst wel de juiste keuzes maken.

Met veel dank en diep respect,
Peter van Uhm 
Voormalig Commandant der Strijdkrachten
 

Ook meedoen? Mail jou brief naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.