WEHL - De burgemeester van de Duitse gemeente Raesfeld houdt in 2007 een indrukwekkende toespraak tijdens Dodenherdenking in Wehl. Hij zegt onder meer: 'Ik buig voor uw doden. Ik betrek in mijn herdenking echter ook de slachtoffers van oorlog en geweld in andere landen en ik vraag uw begrip dat ik ook de Duitse doden erin betrek'. In de Achterhoekse plaats is er sinds 2005 aandacht voor de daar omgekomen Duitse militairen. Toen de organisatie overwoog hun namen in de buurt van het plaatselijke oorlogsmonument te vermelden ontstond veel commotie.
Rel rond Duitse graven Vorden
Herdenken van en met Duitsers ligt nog altijd heel gevoelig. Dat bleek in mei 2012 toen de gemeente Vorden tijdens Dodenherdenking deelnemers ook langs graven van tien in de gemeente gesneuvelde Duitsers wilde laten lopen. Dat werd een landelijke rel waardoor beveiligers moesten worden ingezet en een Joodse organisatie een vliegtuigje boven het dorp liet cirkelen met de tekst 'Vorden is fout !'. Uiteindelijk mocht de burgemeester van de rechter niet langs de graven, liepen veel Vordenaren er wel voorbij en werden zelfs bloemen gelegd. Een jaar later werd de herdenking opnieuw gehouden en stond op een kaartje op de Duitse graven 'Ook jullie werden gestuurd en hebben hier niet om gevraagd'.
Herdenking Vorden bij Duitse graven 2013 (Foto: ANP)
'Een stap zetten naar de toekomst'
De discussie over wel of niet samen met de Duitsers herdenken is nog steeds gaande. In Wehl hopen de toenmalige organisatoren, Bram Grandia en Willem Berendsen nog steeds dat er een stap over de drempel kan worden gezet en Nederlanders met hun Duitse buren kunnen herdenken en in de toekomst kunnen samenwerken om ervoor te zorgen dat er nooit meer zoiets verschrikkelijks als een Tweede Wereldoorlog zal voorkomen. Maar dat dat heel moeilijk is beseften ook de mensen in Wehl toen ze nadachten over hoe de namen van de gesneuvelde Duitsers te combineren met het oorlogsmonument ter plekke. De krant kopte 'Duitse namen naast Joodse slachtoffers' en felle protesten volgden vanuit de Joodse gemeenschap. Op het monument staan nu 12 namen van burgerslachtoffers waaronder 3 joodse mensen, de organisatie wilde ook namen van Engelse en Canadese gesneuvelden gaan noemen.
De organisatie in Wehl: 'Wij wilden een stap zetten naar de toekomst, met het idee de Duitsers van toen zijn niet meer de Duitsers van nu, het is minder zwart-wit dan we vroeger dachten. In Wehl waren ze wel klaar voor die stap, maar de gemeente Doetinchem wilde niet. Men wilde trouwens helemaal geen monument maken, alleen een tastbare herinnering. Geen gelijkschakeling, maar alleen een herinnering'. Ook afgelopen zaterdag 4 mei was de Duitse delegatie uit Raesfeld aanwezig in Wehl, de herdenking verliep op een ingetogen manier, de vader van een uit Syrië gevlucht gezin sprak over wat oorlog met zijn familie deed en doet.
Vanavond in het Omroep Gelderland-programma '75 jaar vrijheid-op weg naar 2020' aandacht voor herdenken en verzoening: Wij en de Duitsers. Vanaf 18.20 uur op TV en nu al op sociale media van Omroep Gelderland.
