PUTTEN - Najaar 2019 is het 75 jaar geleden dat de razzia in Putten plaatsvond. Geen enkele represaillemaatregel tijdens de oorlog in Nederland heeft zoveel levens gekost als deze. Van de 659 mannen die maandag 2 oktober 1944 uit Putten werden weggevoerd, zijn 601 mannen op transport gegaan naar Duitsland, 48 van hen overleefden de oorlog. De familie Bakker, vader Rijndert Bakker en moeder Aartje Bakker-van de Klok verloren bij de razzia hun zes zonen, twee schoonzonen en twee kleinzonen.

Boeren uit Hoef opgepakt

Tussen de Nijkerkerstraat, die van Nijkerk naar Putten loopt, en de A28 ligt buurtschap Hoef. Eén van de buurtschappen die de gemeente Putten rijk is. Het buurtschap bestaat voornamelijk uit een aantal boerderijen en heeft ook een eigen school: School Hoef. Buurtschap Hoef ligt vlakbij de Oldenallerbrug, de plaats waar de aanslag plaatsvond op de Duitse Wehrmachtauto in de nacht van zaterdag 30 september op zondag 1 oktober. Dit was de aanleiding voor de razzia op zondag 1 oktober 1944. In dit buurtschap zijn dan ook veel mannen weggevoerd.

Hechte familie

Op het adres Hoef I 94, tegenwoordig Vikariënweg 14, woonde in 1944 in een boerenhuis Rijndert en Aartje Bakker-van de Klok. Zij hadden elf kinderen gekregen van wie vier van hun ongetrouwde kinderen (Aart, Aalt, Rijk en Aaltje) nog thuis woonden. Eén dochter overleed toen zij één jaar en vier maanden was. Ook van een zoon hadden zij negen dagen voor zijn tiende verjaardag afscheid moeten nemen. Hun zonen Jan en Hendrik, en dochter Heintje met haar man Gijsbert Kuit en zonen Wouter en Rein woonden met hun gezinnen op steenworp afstand van het ouderlijk huis. Dochter Aartje ging na haar huwelijk met Hendrik van Elten in 1942 bij haar schoonouders aan de Nijkerkerstraat wonen op het adres Hoef I 62. Hun zoon Willem woonde met zijn vrouw en zonen Rijndert en Cees aan de andere kant van de Nijkerkerstraat, in buurtschap Hell.

Op transport

De Duitsers nemen de dag na de aanslag een grote groep gevangen genomen mannen mee vanuit de Oude Kerk naar het station in Putten. Via Kamp Amersfoort komen de meesten van hen terecht in werkkamp Neuengamme en later in Ladelund. Daaronder ook de broers Bakker, twee van hun zonen en de twee zwagers. 

Pagina uit gedenkboek Putten. Kleine foto’s van vader en moeder Bakker, hun huis en hun 6 zonen, 2 schoonzonen en 2 kleinzonen.

Laatste bericht

Onderweg slaagt Willem Bakker er in om op een boterhamzakje een boodschap aan zijn ouders te schrijven en dit uit de trein te gooien: 

‘Bezorg dit bij R. Bakker, Hoef I94
Vader en Moeder en Aaltje bij deze laat ik u weten als dat Aart, Jan, Aalt, Hendrik en Rijk hun heel goed houden tot hier toe. Laten we met ‘s Heren zegen het beste hopen. Hendrik van Elten en Piet zijn ook bij ons. Zo gauw ik kan schrijf ik wel. Als u kunt houwen jullie je maar goed.’

Hieronder de overlijdensdata van de tien mannen uit Putten:

Hendrik van Elten († 20-11-1944), Aalt († 21-11-1944, Hendrik Bakker ( † 01-12-1944), Jan Bakker († 25-12-1944, Aalt Bakker († 07-01-1945), Gijsbert Kuit († 13-03-1945), Willem († 13-12-1944) en Rijndert († 14-12-1944), Wouter Kuit († 03-05-1945) en Rijk Bakker († 13-05-1945).

In 2007 wordt de portefeuille van Aalt Bakker door het International Tracing Service in Bad Arolsen Duitsland overhandigd aan leden van Stichting Oktober 44. Daarin foto's, negatieven en documenten.

Lees het complete verhaal van Elly Hazeleger over de mannen Bakker op de site van Historiek.

Met dank aan Stichting Oktober 44 en Historiek.net

Lees ook: Laatste momenten op Nederlandse bodem: de mannen van Putten op transport naar Neuengamme