Oude schuttersputten en ingekerfde bomen: sporen van de strijd om de Duivelsberg

: ma 6 februari 2017 08:20

Berg en dal

van: 17 september 1944

tot: 31 mei 1945

BERG EN DAL - Opmerkzame wandelaars zullen ze wel eens gezien hebben; ingekerfde namen in de basten van de eeuwenoude beuken op de Duivelsberg bij Berg en Dal. Net als deels ingezakte kuilen - restanten van schuttersputten - tekenen ze een landschap dat van september 1944 tot februari 1945 een toneel van soms felle strijd was. Nijmegenaar Paul Klinkenberg, oprichter van de Werkgroep Archeologie van de Tweede Wereldoorlog, maakt er een studie van.

De achteloze wandelaar in het bosgebied ten oosten van Beek, met uitzicht op het Wylerbergmeer, ziet misschien alleen maar kuilen. Kuilen zoals elke kuil er een is. En die gekerfde namen in de boombasten dan? Het werk van verliefde stelletjes? Bij nadere bestudering zijn veel van die inkepingen het werk van soldaten die tussen september 1944 en het geallieerde offensief naar de Rijn, begin 1945, met honderdduizenden in het Rijk van Nijmegen waren samengetrokken, zonder dat de Duitsers een goed beeld hadden van die enorme troepenopbouw.

En dat ze er waren lieten die soldaten merken ook. Geen teksten op muren als Kilroy was Here, maar namen en initialen, gekerfd in de basten van de grote beukenbomen op de Duiversberg. En ook jaartallen en de Canadese vlag, bijvoorbeeld.

Enkele van de door de Canadezen achtergelaten inkepingen (foto: archief)

En die schuttersputten? Die herinneren aan de felle strijd in het gebied toen de Amerikanen de strategisch gelegen Duivelsberg innamen. Want wie de heuvel naast de weg naar Kleef beheerst, beheerst het gebied. In Nijmegen werd op dat moment fel gevochten om de Waalbrug. Pogingen van de Duitsers om de Amerikanen weer van de heuveltop te verjagen mislukten. Aanval na aanval werd door de Amerikanen afgeslagen.Bij Beek werd de poort naar het Duitse Rijk opengezet.

Beek, 1944, de Rijksstraatweg: Amerikaanse soldaten in gesprek met de Britse bemanning van een lichte Stuart M3-tank (foto: publiek domein)

Het veroveren van de heuvel, op 19 september 1944, kostte de Amerikanen tien doden en zeven gewonden. Eenmaal boven, tijdens vijf dagen en nachten van voortdurende Duitse aanvallen, sneuvelde nog maar één Amerikaan. En dan ook nog door eigen vuur dat de commandant op de eigen stelling liet leggen om de aanvallende Duitsers te verjagen.