UGCHELEN - Een zwerfkei die bijna 30 jaar nadat hij op zijn plek werd gelegd ineens een monument werd. De 'Ugchelense Kei' op de hoek van de Ugchelseweg- Hoenderloseweg is sinds 1947 een plek van herdenking en bezinning en herinnert aan vier dorpsgenoten die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen. Een van hen is de verzetsman Gilles Duuring, geëxecuteerd nadat hij was verraden.

Gilles Pieter Duuring, huisarts in Ugchelen,  stond eind 1940 aan de wieg van de verzetsgroep Duuring die zich vooral bezighield met inlichtingenwerk en het verzamelen van informatie. Duuring had contacten met andere verzetsgroepen door het hele land.

Gilles Pieter Duuring links. Rechts verrader Anton van der Waals tijdens zijn proces in 1948 (foto's Ugchelen.org en Wikipedia)

Slachtoffer van verrader Anton van der Waals

In maart 1942 werd hij verraden door een 'verzetsman' die zich De Graaf noemde maar in werkelijkheid de beruchte verrader Anton van der Waals was. 'De Graaf' zei dat hij met een bijzondere opdracht in Nederland was gedropt en plannen had voor het plaatsen van een zender in het bos bij Ugchelen. Maar toen het contact eenmaal was gelegd, werd Duuring samen met twee andere verzetsmensen opgepakt door de SD. Dat gebeurde op het station van Apeldoorn waar Duuring met 'De Graaf' had afgesproken voor het ophalen van onderdelen voor de zender. De SD wachtte Duuring en twee leden van zijn verzetsgroep op.

Herbegrafenis in Ugchelen

De drie werden in juni 1942 ter dood veroordeeld en op 31 juli 1942 samen met vijf andere verzetsmensen doodgeschoten. Duurings as werd overgebracht naar Duitsland en daar in de buurt van Osnabrück begraven op een kerkhof. Naspeuringen na de oorlog leidden tot de laatste rustplaats van Duuring, waarna zijn stoffelijke resten op 7 maart 1952 werden herbegraven op begraafplaats 'Heidehof' in Ugchelen.

Na de oorlog is de Koudhoornlaan in Ugchelen omgedoopt in de G.P. Duuringlaan.

Slachtoffers van de SD

Drie andere slachtoffers die met de plaquette op de Ugchelense kei worden herdacht zijn sergeant Cor Brouwer die op 12 mei 1940 sneuvelde op de Grebbeberg en twee verzetsmensen, Barend Huygen en Antoon van Velsen. Zij zijn vlak voordat de Canadezen Apeldoorn bevrijdden omgebracht door de Duitse SD, samen met 14 andere gevangenen. 

In 1948 werd Van der Waals, die vele tientallen verzetsmensen aan de Duitsers heeft verraden, door het gerechtshof in Den Haag ter dood veroordeeld:


Hij is op 26 januari 1950 op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd.