Verzetsman Toon Kramer is op 98-jarige leeftijd overleden. Dat laat zijn familie weten. Toon Kramer sloot zich in de laatste maanden van de oorlog als tolk aan bij de Engels-Canadese verkenningseenheid Polar Bears en maakte de IJssel-crossing in Westervoort mee.
In het vroege voorjaar van 1945 steekt de dan 22-jarige sergeant Kramer met zijn divisie de Polar Bears de Rijn bij Emmerich over. Vervolgens trekken ze via Zevenaar en Duiven richting Westervoort. Daar wordt in een paar dagen een enorme troepenmacht opgebouwd voor operatie Quick Anger, de IJsseloversteek naar Arnhem.
En dan is het wachten geblazen. 'Waar ik zat was het rustig, we moesten wachten tot het begon. Je moest natuurlijk niet met je kop boven de dijk uit steken en geen gekke dingen doen, maar gewoon kalm blijven. Sommige mannen zaten te kaarten of te schaken op de stoep, anderen zaten te roken, of schreven een brief naar huis', zegt Kramer.
De tekst gaat verder onder de foto:
Polar Bears tussen Westervoort en Arnhem. Foto: Library and Archives Canada
'Trek je veters vast, nu gaan we'
En dan ineens beginnen tegen zonsondergang de beschietingen: '...een ongelofelijk bombardement! Het hele geschut van verschillende divisies begon over ons heen te schieten. Het was een enorm kabaal!'
Ondertussen wordt er een noodbrug ingevaren en over de IJssel gelegd. 'We zeiden tegen elkaar: trek je veters vast, nu gaan we! En daar ging de hele ijzerwinkel de rivier over.'
De tekst gaat verder onder de foto:
Buffalo's op de IJssel bij Westervoort. Foto: Library and Archives Canada
Kramer trekt met zijn divisie door Arnhem, via de Velperweg en de wijk Geitenkamp rijden ze in de richting van Loenen. 'Ik mocht voorin mee, je kan als tolk op je reet gaan zitten en met de theewagen meerijden, maar je kunt ook wat gaan doen en dat heb ik gedaan.'
Het verhaal van Toon Kramer was te zien in ons programma 75 jaar vrijheid: in het spoor van de bevrijders, waarin we woensdag 22 april stil stonden bij de bevrijding van Westervoort.
Bekijk de beelden hieronder:
