BERLIN - Er is een kindeke geboren op aard? Niet als het aan de nazi's lag: het vieren van de geboorte van het Joodse kindje Jezus paste niet in de nationaal-socialistische ideologie en dus moest het feest niet meer over de christelijke boodschap gaan, maar over die van Hitler. Een feest zonder Jezus Christus, maar met hakenkruis-koekjes, nieuwe liedteksten en een Noorse God die voortaan de cadeautjes kwam brengen.
Al in de jaren dertig begon Hitlers propaganda-machine met het omvormen van het traditionele christelijke kerstfeest in een nazistische viering van het arische ras en Oud-Germaanse tradities rondom de winter zonnewende.
Het belangrijkste feest van het jaar paste namelijk helemaal niet in het arische ideaalbeeld van de nazi's – Jezus was immers van Joodse komaf- en dus probeerden ze de christelijke symboliek te vervangen door nazi-symbolen en -gewoonten. Huisvrouwen werden aangemoedigd om met speciaal geproduceerde bakvormpjes koekjes te bakken in de vorm van hakenkruizen en de christelijke kerstman Sankt Nikolaus, die kinderen op 6 december cadeautjes komt brengen, werd vervangen door de Noorse God Odin, die beter paste in het nazistische wereldbeeld. Het kerstfeest moest weer -net zoals voor de kerstening van Duitsland- een Oud-Germaans feest worden, waarin de terugkeer van het licht na de kortste dag, gevierd werd met geschenken en een dennenboom.
Nationaal-socialistische kerstkaart - publiek domein
De kerstboom mocht dus blijven, maar de versiering moest wel worden aangepast. De kerstster boven op de kerstboom, paste niet in het nationaal-socialistische plaatje, omdat die deed denken aan de Joodse Davidsster of de communistische Sovjetster. En dus moest er een andere piek komen, in de vorm van een hakenkruis, een Germaans zonnewiel of een Oud-Noorse rune. Daarnaast werden er nazi-kerstversieringen gemaakt, zoals ballen met opschriften als Sieg Heil en symbolen als hakenkruisen, ijzeren kruizen en adelaars.
Piek met hakenkruis - foto: collectie 40-45 Beekbergen
Nieuwe kerstverhalen
Het traditionele kerstverhaal kon natuurlijk niet meer verteld worden en daarom gaf de afdeling cultuur van het propagandabureau van de NSDAP elk jaar boekjes met nieuwe kerstverhalen voor volwassenen en kinderen uit. Vertellingen over dappere soldaten en vaderlandslievende Duitse moeders die veel gezonde kinderen baarden voor het Duitse rijk.
En ook kerstliederen kregen een nieuwe tekst. Verwijzingen naar Jezus Christus werden eruit gehaald en vervangen door een nationaal-socialistische boodschap. SS-hoofd Heinrich Himmler hield zich hier zelfs hoogstpersoonlijk mee bezig. Maar hoezeer de nazi's ook hun best deden, het lukte ze niet om het Duitse kerstfeest volledig te nazificeren. De meeste Duitsers negeerden de ideeën van de nazi-propaganda-machine en hielden hun eigen tradities in ere. Inclusief het Joodse kindeke Jezus.
