TIEL - 22 november 1944, meer dan 4-duizend inwoners van de Tielse binnenstad verlaten op bevel van de Duitsers huis en haard. Het is volgens de Duitsers niet langer veilig in de stad, die door de geallieerden zwaar wordt beschoten. De vluchtelingen keren pas in de zomer van 1945 naar Tiel.
Als de geallieerden steeds grotere delen van Brabant bevrijden, komt het Rivierengebied in de frontlinie te liggen. Tiel wordt door de geallieerden zwaar beschoten, voor de bewoners is de situatie dramatisch. De Tielenaren die op 22 november vertrekken gaan naar Geldermalsen en Zoelen, een grote groep moet later verder naar de omgeving van Leerdam. De evacués mogen niet meer dan 50 kilo bagage meenemen.
Tielenaren tijdens de evacuatie - Flipje en Streekmuseum Tiel
Slapen in de schuilkelders
De evacuatie van een flink deel van de Tielse bevolking komt niet helemaal uit de lucht vallen. Al op 22 september, dus nog tijdens operatie Market Garden, moeten de eerste Tielenaren hun huizen uit. In oktober komt de stad onder steeds zwaarder vuur te liggen, de mensen slapen in schuilkelders. Aan het eind van de maand worden de bewoners van de straten die het dichtst bij de Waal liggen geëvacueerd. Begin november moet weer een grote groep mensen de stad verlaten.
Maar ook na 22 november blijven nog veel mensen in de stad achter. De mensen die bij alle eerdere evacuaties nog in Tiel mogen blijven moeten op 14 januari 1945 ook weg, naar Friesland. Het is een barre winter, een lange tocht volgt en pas op 26 januari komen ze in Leeuwarden aan.
Puin en plunderingen
Voor de Duitsers is de steeds leger wordende stad een uitgelezen mogelijkheid om in tijd van schaarste aan goederen te komen: de fabrieken en leeggekomen woningen worden geplunderd, ook winkels en banken worden leeggeroofd.
De verwoestingen in het centrum van Tiel - Regionaal Archief Rivierenland
De Tielenaren keren pas in de zomer van 1945 terug naar huis, als hun huis er tenminste nog staat. Een groot deel van Tiel is verwoest, overal liggen de puinhopen.
