ARNHEM - Hij gold als een briljante en onorthodoxe generaal en de Duitsers hadden groot ontzag voor hem. De Amerikaanse generaal George S. Patton, commandant van het 7e Amerikaanse leger die naam maakte in Noord-Afrika en later met zijn tankleger doorbraken forceerde in Frankrijk, Duitsland en de Ardennen. Dat laatste was bijna niet doorgegaan, door Pattons explosieve karakter. Op 3 augustus 1943 oorvijgt hij een soldaat en zet daarmee zijn carrière op het spel.
Patton (1885 - 1945) werd door zijn manschappen 'old blood and guts' genoemd, en had die bijnaam niet voor niets. De flamboyante generaal gold als een houwdegen die maar één strategie kende: aanvallen, altijd en overal. Hij was hard voor zichzelf maar ook voor zijn manschappen, en als hij op 3 augustus 1943 in een legerhospitaal op Sicilïë geconfronteerd wordt met een soldaat met shellshock slaan bij Patton de stoppen door. De soldaat, de 18-jarige Charles Kuhl, wordt door een woedende Patton uitgemaakt voor een lafbek, waarna hij Kuhl met zijn handschoenen enkele klappen verkoopt.
In de biografische film Patton uit 1970 speelt het incident een belangrijke rol. Met acteur George C. Scott als een ziedende Patton:
Alle andere gewonden en het medisch personeel zijn getuige van Pattons uitval en een verslag van het incident ligt binnen de kortste keren op het bureau van de geallieerde opperbevelhebber Eisenhower.
Patton krijgt op zijn donder
Die kan niet anders dan Patton tot de orde roepen, zeker omdat Patton kort na het eerste incident voor een tweede keer zijn beheersing verliest tegenover een soldaat met een zenuwinzinking.
In een brief van 17 augustus schrijft Eisenhower: 'Ik ben me bewust van de noodzaak van een harde en taaie instelling op het slagveld, maar dat is geen rechtvaardiging voor geweld tegenover zieken, noch het tonen van onbeheerst gedrag in de aanwezigheid van ondergeschikten.'
Eisenhower dwingt Patton zijn excuses te maken tegenover de manschappen, maar laat hem als commandant wel in het zadel, domweg omdat hij zo'n belangrijke bevelhebber niet kan missen. Dat verandert als de pers lucht krijgt van het incident en dat breed uitmeet. De verontwaardiging in de Amerikaanse publieke opinie en de Senaat zijn groot, en Patton wordt van zijn commando ontheven. Hij wordt naar Engeland gestuurd om daar naar eigen zeggen 'te zitten duimendraaien'.
Patton als afleidingsmanoeuvre
Patton houdt er redevoeringen voor het Britse publiek, maar aan actie komt hij niet toe. De geallieerden willen met de overplaatsing nog een ander doel bereiken, namelijk de Duitsers doen denken dat Patton de man wordt die de invasie bij Calais gaat leiden. Want hij mag dan moeilijk liggen in het geallieerde kamp, de Duitsers hebben groot ontzag voor hem, of zoals een Duitse generaal in de film Patton het uitdrukt: 'de geallieerden zetten toch niet hun beste man aan de kant, enkel omdat hij een soldaat een oorvijg heeft gegeven?'
Normandië 1944: Patton, Bradley en Montgomery (vlnr). Let op de blik van Montgomery die naar Pattons pistool met ivoren handgreep kijkt - publiek domein
Tegelijkertijd is de overplaatsing ook een les in nederigheid. De ondiplomatieke Patton zette eerder met zijn optreden in Noord-Afrika en op Sicilië de verhoudingen met de Britten op scherp die hij regelmatig te weinig inzet verweet. Op Sicilië was het Patton er alles aan gelegen sneller vorderingen te maken van Montgomery, met wie hij een sterke concurrentie voelde. Dat gevoel was trouwens wederzijds.
In genade aangenomen
Na de invasie in Normandië komt Patton weer nadrukkelijk in beeld als hij op voorspraak van generaal Bradley het commando krijgt over het derde leger. Er moet een doorbraak worden geforceerd in de relatieve patstelling in Normandië op dat moment en volgens Bradley is Patton de man om die klus te klaren. En Patton flikt het. Zijn tanklegers racen door Frankrijk, spelen in december een doorslaggevende rol in het Ardennenoffensief en staan begin 1945 als eersten in Duitsland.
Patton overlijdt op 21 december 1945 aan de gevolgen van een auto-ongeluk.
