DEELEN - In oktober 2014 kwamen ze bij toeval boven de grond: de resten van een Duitse Messerschmitt 262 straaljager. Medewerkers van Museum Vliegbasis Deelen onderzochten een aantal dichtgegooide bomkraters op het terrein, waarvan bekend is dat de Duitsers daar nog wel eens wat rommel ingooiden. Wie weet wat er boven komt, was de gedachte. Het bleken de resten van een ME 262, de eerste operationele straaljager van de Tweede Wereldoorlog.
Het ging om het toestel dat op 12 september 1944 door eigen luchtafweergeschut was neergehaald bij Elden. De ontwikkeling van de jager was zo geheim gehouden dat ook de eigen troepen niet wisten dat waar ze op schoten een eigen toestel was.
Volgens de onderzoekers was snel duidelijk dat de vindplek niet de crashsite was. Afgaande op bekende crashes van ME 262's in Nederland was het wel zeker dat het om resten van de bij Elden neergehaalde straaljager moest gaan.De piloot, onderofficier Herbert Schauder, kwam daarbij om het leven. Hij ligt begraven op de Duitse begraafplaats in Ysselsteyn.
Tijdens de opgraving - foto museum Deelen
Wat voor de één een ondefinieerbare hoop schroot is, was voor de vinders een ware historische goudmijn: onderdelen met daarop productienummers, resten van de straalmotoren, pantserglas van de cockpit, boordkanonnen en delen van de romp en de vleugels met merktekens, de vrijwel intacte neus...
Een bijzondere puzzel
De vondst leidde niet alleen tot opwinding bij de bergers, maar ook bij Defensie, want de berging was niet gemeld en er was dus ook geen geen vergunning voor afgegeven. En dat had wel gemoeten, want de medewerkers van museum Deelen, voorheen de Dutch Aircraft Examination groep, weten op basis van jarenlange ervaring hoe de procedures werken: een berging moet worden aangemeld en gebeuren onder toezicht van Defensie, omdat er mogelijk stoffelijke resten en munitie in de grond zitten. Maar omdat daar in dit geval geen sprake van was - er werd eigenlijk een vuilnisbak uitgegraven - werd de kwestie gesust en kreeg Deelen weer de beschikking over de in in beslag genomen wrakstukken. Die worden nu in een grote opslagloods geconserveerd, waarna het grote puzzelen kan beginnen.
Wunderwaffe
De ME 262 was een van de vele 'Wunderwaffen' waarmee de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog hun technisch kunnen bewezen. Met straaljagers, raketten en bijvoorbeeld tanks die in alle opzichten superieur waren aan de geallieerde modellen. En die ontwikkeling was al ver voor het uitbreken van de oorlog begonnen. Toch wreekt het hebben van een voorsprong zich ook, en daarom werd de ME262 pas in 1944 operationeel na het overwinnen van tal van kinderziekten en technische problemen. Het was op dat moment verreweg het snelste jachtvliegtuig op het strijdtoneel met een top van zo'n 870 kilometer per uur, zo'n 150 km/uur sneller dan de snelste geallieerde (propeller)toestellen van dat moment. Hun voordeel was dat ze wendbaarder waren en over een grotere vuurkracht beschikten, zoals de P51 Mustang en de Thunderbolt.
De boordcamera van een Amerikaanse jager registreert het neerschieten van een ME262
Uiteraard zaten de geallieerden ook niet stil, maar haast hadden ze ook niet. De Amerikanen bijvoorbeeld vertrouwden op de macht van het getal en terecht. Want de constant gebombardeerde Duitse oorlogsindustrie was niet in staat de verliezen aan materieel aan te vullen. De geallieerden hadden daar geen last van; de oorlogsindustrie draaide op volle toeren en de aanvoer vanuit de Amerikaanse fabrieken was enorm.
Verkeerde keuze Hitler
Bedoeld als jachtvliegtuig, dat vanwege de karakteristieke vorm de naam Schwalbe (zwaluw) had meegekregen, werd het toestel op last van Hitler omgebouwd tot jachtbommenwerper. Daarvoor bleek het niet geschikt. Bijkomend nadeel was dat de bommenwerpervariant, de Sturmvogel, door de extra bommenlast geen snelheidsvoordeel meer had ten opzichte van de geallieerde jagers. De ontwikkeling werd gestaakt.
Maar ondanks dat de Schwalbe een lelijke verrassing was voor de geallieerde piloten, kwam de ontwikkeling te laat en waren de geproduceerde aantallen te gering om van invloed te zijn op de luchtoorlog en de uiteindelijke uitkomst van de oorlog.
Meer over de Messerschmitt van Deelen maandag 27 februari in 75 jaar vrijheid, op weg naar 2020 bij Omroep Gelderland, direct na GldVandaag om 17:20 uur.
