KEKERDOM - Inwoners van Kekerdom kunnen aan den lijve ondervinden wat het betekent om woning en woonplaats te moeten verlaten. Op zondag 20 oktober kunnen ze meedoen aan een 'belevingsherdenking' van de evacuatie zoals die in het najaar van 1944 plaatsvond tijdens gevechten in de Ooijpolder. De tocht is mede gebaseerd op verhalen van evacués.

Kekerdom komt in september 1944 in de frontlinie te liggen en krijgt te maken met Engelse vliegtuigen die Duits afweergeschut op de korrel nemen. Op 3 oktober beschrijft het dagboek van priester-student Adriaan van Sonsbeek de situatie bij de sluis bij Kekerdom, waar mensen een schuilplaats hebben gevonden: 'Wind en regen slaan er binnen - kachels kunnen er niet instaan en zo zitten er 84 mensen uit Nijmegen, Leuth en Kekerdom op een handvol stro. Het is een onbeschrijfelijke ellende. Het is er nat en koud; eten is er weinig, want niemand durft over de dijk te lopen om het in het dorp te gaan halen'.

De Duitsers delen in de Ooijpolder nog steeds de lakens uit en kondigen op 18 oktober aan dat het dorpje moet ontruimen, net als Leuth en Millingen. Voor veel inwoners is dat het begin van een lange en zware zwerftocht onder leiding van pastoor Pulles en zijn assistent Van Sonsbeek.

Naar de Achterhoek en Groningen

De evacués moeten met heel slecht weer met de pont en bootjes naar de andere kant van de Rijn zien te komen en dan via de Liemers de Achterhoek in (zie kaartje). Het Rode Kruis bepaalt de route en onderweg wordt er gepauzeerd of overnacht in onder meer parochiehuizen en kloosters. De meeste mensen komen in Zieuwent bij boeren terecht, maar na een paar weken moeten ze plaats maken voor lotgenoten uit andere evacuatiegebieden. Sommigen blijven toch bij hun gastgezin, maar de meesten komen uiteindelijk in het Groningse Marum terecht. De één treft het met de gastheer of -vrouw, de ander blijft zich de rest van oorlog een onwelkome gast voelen. Al met al blijven de Kekerdommers een half jaar van huis weg. 

Dagboek Lambert Janssen, fragmenten van 20 en 21 oktober 1944 (afbeelding; Johan Bekhuis)

Te voet, per legervoertuig of boot

Kekerdommers en andere betrokkenen kunnen op 20 oktober vanaf het Kulturhus te voet of per legervoertuig de tocht herbeleven, samen met veertig inwoners die de oorlog meemaakten. De route is ongeveer 5 kilometer lang en onderweg wordt uit evacuatiedagboeken voorgelezen. Via de rivier varen de 'evacués' in drie kwartier naar de Kaliwaal in de Millingerwaard. Ze bezoeken een sluis die voor veel evacués een schuilplek was.

Daarna keren ze terug naar de naar de Laurentiuskerk Kekerdom, waar het plaatselijke Hartkoor liederen uit de oorlog zingt. De opvanggemeenten van toen worden ook benaderd om de herdenking te komen bijwonen. Er bestaan nog steeds hechte vriendschapsbanden tussen Groningse gastgezinnen en de evacués van toen.

De hernieuwde evacuatie kost enkele duizenden euro's, aldus de organisatie, die rekent op financiële steun van de gemeente Berg en Dal. Kekerdom heeft plannen voor zes bijzondere oorlogsherdenkingen en er komt zeer waarschijnlijk ook een nieuw oorlogsmonument. Mensen die mee willen lopen of rijden kunnen zich opgeven via This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Zie ook het programma:

 

Lees ook: Inwoners Millingen, Kekerdom en Leuth moeten evacueren