AALTEN - Het is 30 januari 1944, de eerste mooie zondag na een lange, koude winter. Een prima dag voor onderduikers om weer eens naar de kerk te gaan, zo denken de Duitsers en daarom trekken ze rond kerktijd naar Aalten om een razzia te houden. Ze zijn op zoek mannen tussen de 19 en 23 jaar die zich aan de verplichte arbeidsinzet in Duitsland onttrekken en zijn ondergedoken.
De Aaltense kerken zitten die zondagmorgen bomvol, en er zijn ook een boel onderduikers bij. Het plan van de Duitsers is om naar de Oosterkerk en de Westerkerk te gaan, maar waar die precies liggen weten ze dan weer niet. Ze vragen in Aalten de weg naar de Oosterkerk, maar de behulpzame Aaltenaar wijst ze bewust de weg naar een kleinere kerk, de Christelijk Gereformeerde Kerk. Daar weten de Duitsers zes mannen op te pakken.
De overval op de Aaltense Christelijk Gereformeerde Kerk is in volle gang - J.H. Bennink
De volgende stop is de Westerkerk, daar zijn de mannen al bezig zich in veiligheid te brengen op zolder, maar door het raam zien de Duitsers wat ze aan het doen zijn en de mannen moeten van zolder komen. In de Westerkerk worden 42 mannen opgepakt, een van de kerkgangers weet op een heel creatieve manier te ontkomen: hij trekt de klederdracht van een Scheveningse evacué aan.
De opgepakte mannen zijn naar de koepelgevangenis in Arnhem gebracht, waar ze zwaar worden verhoord. Een dag later gaan ze naar kamp Amersfoort. Daar blijven ze een poos, voordat de meesten elders te werk worden gesteld. Sommigen mogen bij een boer vlak over de grens aan de slag, anderen komen in de concentratiekampen Neuengamme en Ravensbrück terecht. Vijf mannen die tijdens de kerkrazzia zijn opgepakt overleven het niet. Anderen moeten hun leven lang leven met fysieke beperkingen als gevolg van hun gevangenschap.
Twee van de vijf omgekomen mannen. Van links naar rechts: Jan Stahlie, Arend Jan Jansen - Nationaal Onderduikmuseum Aalten
Nog steeds informatie nodig
Louis Veldhuis van Nationaal Onderduikmuseum Aalten heeft veel onderzoek naar de Kerkrazzia gedaan, een goed, uitgebreid verhaal kunt u lezen op de site van het museum. Helaas is er nog geen volledige lijst van alle opgepakte mannen. Louis Veldhuis is daarom op zoek naar meer informatie over mannen die tijdens de kerkrazzia zijn opgepakt. Heeft u meer informatie, mail die dan ter attentie van Louis Veldhuis naar This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. of bel 0543-471 797.
Lees ook het verhaal van de razzia op de site van '75 jaar vrijheid-op weg naar 2020'.
