KØBENHAVN - Zes uur, veel meer tijd zat er niet tussen de Duitse inval in Denemarken en de capitulatie. Het totaal onvoorbereide Denemarken is geen partij voor de Duitse overmacht die in de vroege ochtenduren het land overspoeld. Noorwegen, waar de Duitsers tegelijkertijd binnenvallen, houdt de strijd langer vol, overigens met Britse en Franse hulp.
Denemarken is voor de Duitsers eigenlijk niet veel meer dan een opstapje naar Noorwegen dat strategisch ligt aan de aanvoerlijn van Zweeds ijzererts naar Duitsland. Een grondstof die van vitaal belang is voor de Duitse wapenindustrie. En wil Hitler zijn ijzererts zeker stellen, dan moet ook de aanvoerlijn zeker zijn. En dus wordt begin 1940 een begin gemaakt met de plannen voor de verovering van Noorwegen en Denemarken. dat laatste land is belangrijk omdat de Deense vliegvelden nodig zijn om heel Noorwegen te kunnen bereiken. Op die manier geïsoleerd, zou het neutrale Zweden geen problemen veroorzaken, zo was de redenatie.
Snelle overgave
In een gecombineerde aanval via land, zee en uit de lucht, is het voor de Denen snel bekeken. Weerstand van betekenis wordt niet of nauwelijks geboden en rond half 7 in de ochtend van diezelfde 9e april is de overgave een feit. Desondanks vallen er bijna 60 doden, waarvan 36 aan Deense kant.
De Deense bezetting begon als een 'zachte'. Het Deense koningshuis bleef aan en de Duitsers voerden een relatief licht bewind. De Deense Joden werden de eerste jaren met rust gelaten, al waren er anti-Joodse incidenten. De Deense regering werkte samen met de Duitsers op onder meer het gebied van landbouw. Bovendien traden veel Denen, zo'n 6000, in dienst van de SS.
De toon verandert
De verhoudingen kwamen op scherp te staan in 1943 toen de op andere fronten in het nauw gebrachte Duitsers de teugels strakker aantrokken en de politiek van samenwerking plaats maakte voor een bewind dat de bezetter ook in andere landen voerde, inclusief een agressievere houding naar de Joden. Tot grootschalige razzia's kwam het niet. Bij een aantal kleine acties worden enkele honderden joden opgepakt en gedeporteerd, maar in oktober 1943 slaagt het Deense verzet erin de bijna voltallige Joodse gemeenschap, zo'n 7000 mensen, per boot naar Zweden te brengen. Onder het oog van de nazi's.
Het lot van de Deense Joden
De Deense regering houdt nauw overleg met de Duitsers over de ongeveer 500 Deense Joden die door de Duitsers naar kamp Theresienstadt zijn afgevoerd. Theresienstadt is een modelkamp waarmee Himmler goede sier wil maken naar internationale beroekers van onder meer het Rode Kruis. De Joodse gevangen kregen er voedselpakketten uit Denemarken en mochten schrijven met familie, maar ondanks hun 'uitzonderingspositie' kwamen enkele tientallen Joden om in Theresienstadt. Een wrang en tragisch bijeffect van propaganda-strategie om te laten zien dat de Joodse gevangenen in Theresienstadt het niet slecht hadden was dat zo'n 7500 gevangenen van andere nationaliteiten van Theresienstadt naar Auschwitz zijn gestuurd en daar vergast.
Opstand en bevrijding
Het harde optreden van de Duitsers leidt eind juni 1944 tot een opstand onder de bevolking in Kopenhagen. Een teken naar de geallieerden, die regelmatig bomaanvallen uitvoeren op Deense doelen, dat Denemarken niet aan de Duitse leiband loopt. De Duitsers slaan het verzet hard neer.
Barricades in Kopenhagen, juni 1944, foto Wikipedia, publiek domein
De Duitse bezetting van Denemarken eindige op 4 mei 1945, als de Britten met een bliksemactie het land bezetten. Doel is de Sovjets de pas af te snijden, die het ook op Denemarken met zijn open havens hebben voorzien.
