ARNHEM - De meeste Nederlanders die in de oorlog op Slot Colditz in Duitsland vastzaten waren mannen uit het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL). Van de 68 officieren die er opgesloten zaten waren er 36 KNIL-militairen die geboren waren in Nederlands-Indië. De gevangenen zaten vast omdat ze op 14 juli 1940 een 'Erewoordverklaring' weigerden te tekenen waarin ze hadden moeten verklaren niet meer tegen de Duitse bezetter te zullen gaan vechten.

Populaire TV-serie

Ongeveer 14.400 Nederlandse militairen tekenden wel en werden vervolgens vrijgelaten. Over de KNIL-mannen die weigerden is nooit veel gepubliceerd en daar komt met een expositie in Museum Bronbeek deze week een einde aan. Slot Colditz is vooral bekend omdat de VARA er vanaf 1974 een BBC-serie over uitzond waarin vooral de Engelse militairen aan bod kwamen die steeds opnieuw ontsnappingspogingen deden. Hoofdrollen waren er voor Robert Wagner en David McCallum.

Ontsnappen met een zweefvliegtuig ?

Slot Colditz (foto Museum Bronbeek)

Het slot met 2 meter dikke muren, is aan drie kanten afgesloten door een rivier, kende geschutstorens met scherpschutters, zoeklichten, wachtposten en waakhonden en stond hoog op een rots. Een heel spectaculair plan was het bouwen van een zweefvliegtuig waarmee een aantal gevangenen het kasteel 'uit wilde vliegen'. Dat kwam er niet meer van omdat de oorlog ten einde kwam voordat het vliegtuig vanaf een zolder het luchtruim zou kiezen. De Duitsers behandelden de Nederlanders met veel respect vanwege hun principiële weigering en trouw aan hun vaderland. Ook de KNIL-militairen probeerden weg te komen uit het slot en groeven onder meer tunnels om naar Nederland terug te kunnen keren en de strijd weer op te kunnen pakken. Van de ruim 300 vluchtpogingen slaagden een stuk of 30, zes daarvan kwamen uit de koker van de KNIL-mannen. Na de oorlog kregen meerdere Nederlandse 'Colditzers' een hoge functie in het leger.

De tentoonstelling "Katjongs in Colditz. Erewoordweigeraars en hun ontsnappingen 1940-1945" is van 15 augustus tot en met eind 2018 te zien in Museum Bronbeek in Arnhem. 

Header-foto NIMH: "Jonge KNIL-cadetten van de Koninklijke Militaire Academie en een stoker (midden met stropdas) van de Koninklijke Marine in gevangenschap in Duitsland op hun slaapzaal. Allen geboren in Nederlands-Indië."

Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Of stuur ons direct een WhatsApp-bericht: 06 - 220 543 52